Günümüzün en çok oynanan sporu olan futbol nedir nasıl oynanır kuralları nelerdir hakkında hepimizin bilgisi vardır. Futbol nedir kısaca açıklamak isterim.
Futbol Nedir ?
Dünyada yapılan sporlar arasında en çok yapılan sporların başında futbol yer alır. Bu futbolu bu kadar sevdiren ve beğenilir kılan neydi ? Rekabet ? Hırs ? Zeka ? Futbol, 11 oyuncudan oluşan iki takımın birbirlerinin kalesine topu geçirmeye çalışması diye tanımlanabilir. Futbolda takımda yer alan 11 kişinin sadece 1 tanesi ellerini belirli bir bölgeye kadar kullanabilir. Onun dışında geriye kalan 10 futbol oyuncusu ise ayaklarını ve fiziği kullanabilmektedir. Rakip kaleye en fazla gol atan futbol takımı maçı kazanmış sayılır. Futbol, katılımcı ve seyirci sayısı bakımından dünyanın en popüler top oyunudur.
Temel kuralları ve temel donanımı bakımından basit olan spor, resmi futbol sahalarından spor salonlarına, caddelere, okul bahçesine, parklarına, plajlara veya yeterli alan bulunan herhangi bir yerde oynanabilir. Futbolun kurallarını ve yönetimini Federation Internationale de Football Association (FIFA) sürdürmektedir. Ülkemizde ise Türkiye Futbol Federasyonu (TFF). 21.Yüzyılın başında yaklaşık 250 milyon futbolcunun ve futbolla ilgilenen yaklaşık 1.3 milyardan fazla insanın olduğu tahmin ediliyor. Futbol oyunun belirli kuralları vardır ve bu kuralları Dünya Genelinde yönetim olarak ( FIFA ) yayınlar ve Avrupa şampiyonalarında bu kurallar geçerli olur. Futbol sporunu gerçekleştirmek için bir saha gereklidir ve bu sahanın belirli ölçüleri vardır. Zamanla kum toprak çim ve suni çim olarak oynanmaktadır. Futbol da maç esnasında penaltı, serbest vuruş, ofsayt, aut,korner, taç gibi kavramları yazımızda bulabilirsiniz.
Futbol Saha Ölçüleri Nedir ?
Bir futbol sahası boyutu yaklaşık 100 metre uzunluğunda ve 60 metre genişliğindedir, ancak resmi oyunlarda minimum ve maksimum boyut ile ilgili düzenlemeler vardır. Dünya futbolunda en resmi boyutlar Fıfa (The Federation Internationale de Football Association ) tarafından açıklanmaktadır. Ülkemizde ise bunu duyuran Türkiye Futbol Federasyonu’dur.(TFF).
Fıfa’nın şartlarına göre bir futbol sahası ölçüleri belirli minimum ve maksimum boyutları şu şekilde olmalıdır;
- Uzunluk (Taç Çizgisi); minimum 90 metre ve maksimum 120 metre olmalıdır.
- Genişlik (Kale Çizgisi); minimum 45 metre ve maksimum 90 metre olmalıdır.
Uluslararası maçlar için kurallar biraz daha katıdır:
- Uzunluk minimum 100 metre maksimum 110 metre olmalıdır.
- Genişlik minimum 64 metre maksimum 75 metre olmalıdır.
Kale Çizgisi
Kale Çizgisi, ceza alanı içindeki yukarıdaki resme göre küçük kutudur. Fıfa kuralları, her kale direğinden taç çizgisine paralel giden çizgilere olan mesafenin 5,5 metre olmasını şart koşar. Standart bir golün boyutu eklendiğinde çizgiler arasındaki mesafeyi 18.32 metre yapar.
Ceza Sahası
Ceza Sahası, kale çizgisi ile penaltı noktasını bütünleştiren, kaleye yakın daha büyük kutudur.Uzanan hatlar 16.5 metre ve aralarında 40.32 metre mesafe vardır.
Penaltı noktası, kale çizgisine 11 metre uzaklıktadır ve sahanın kale çizgisine ortalanmış halde bulunur.
Örnekler
Dünyanın en iyi kulüpleri arasında çok yaygın bir alan boyutu 105×68 metredir.Çünkü bu UEFA’nın bir tavsiyesidir.Bazı ünlü stadyumlar ve futbol sahalarının boyutları şu şekildedir;
- Camp Nou: 105 × 68 metre
- Wembley: 105 × 68 metre
- Eski Trafford: 105 × 68 metre
- Emirates Stadyumu: 105 × 68 metre
- San Siro: 105 × 68 metre
- Allianz Arena: 105 × 68 metre
- Maracanã: 105 × 68 metre
- Tottenham Hotspur Stadyumu: 105 × 68 metre
- Stamford Köprüsü: 103 × 67 metre
- Anfield: 101 × 68 metre
- Çim uzunluğu
Bir sahadaki çimin tipik uzunluğu 25-30 milimetredir.Çimler genellikle her uzunlukta bir yandan diğer yana kesilir ve bu da çimenlerde görünür çizgiler oluşturur. Bu, dikey referanslar vererek yardımcı hakemlerin ofsaytları daha kolay tespit etmelerine yardımcı olmak için yapılır.
Çim türleri
İklime bağlı olarak farklı çimlere ihtiyaç vardır. Daha serin bölgelerde çavdar, çayır-çimen ve uzun çayır gibi ot türleri kullanılır. Daha sıcak bölgelerde bermudagrass, zoysia türleri ve deniz kıyısı paspalum gibi türler kullanılmaktadır.
Drenaj
UEFA yönergeleri arasında drenajla ilgili hususlar vardır. Şiddetli yağmurda ziftin su ile dolmasını önlemek için, zift çiminin altında kum ağırlıklı bir kök bölgesi olmalıdır. Bu kum ağırlıklı bölgenin altında, boru drene edilmiş bir alt temel bulunur.
Penaltı Nedir ?
Kalecinin önünde kale çizgisine bitişik olmak üzere 40,32 x 16,50 metre boyutlarında ceza sahası bulunur. Kalecilerin topu elle tutabildikleri yukarıda da bahsettiğim gibi tek yer burasıdır. Bu alan içinde, 18,32 x 5,50 metre boyutlarındaki başka bir alana da kale alanı (altı pas) denir.
Ceza sahası içinde rakip oyuncuya yapılan fauller ve kaleci dışındaki futbolcuların elle topa dokunmaları dahil 9 kusurlu hareket olarak nitelendirilen hareketler penaltı ile cezalandırılır. Penaltı atışı, ceza sahası içinde kale çizgisinin ortasından 11 metre ileride penaltı noktasından yapılır. Kaleci, top penaltıyı atan oyuncunun ayağından çıkmadan topa doğru hareket edemez, sadece kale çizgisi üzerinde sağa sola hareket edebilir.
Serbest Vuruş (Frikik)
Mahalle maçlarında veya spor müsabakalarında herkesin hayalini kurduğu futbol pozisyonlarından biridir. Top ele alınır ve bir kere öpüldükten sonra yere koyulur. Daha sonra hayranı olduğu frikik atan futbolculardan birinin taklidi yapılarak duruş sergilenir ve baraja bakılır. Bu durumu yaşadınız mı bilmiyorum ben bir kaleci olmama rağmen bu anı hayal ederek antrenman sırasında frikik atışı gerçekleştirmişimdir. Oyunu yöneten Hakem, kuralları çiğneyen bir takım oyuncu olursa eğer düdüğünü çalarak oyunu durdur ve serbest vuruş kararı verir .Eğer yapılan hareketin sertlik derecesine göre de cezalandırabilir. Kaliteli bir serbest vuruş kullanıcıları olan futbolcular yüksek miktarda para kazanabilirler. Futbolcu maaşları gerçekten dudak uçuklatıyor.
Frikik atışlarında , rakip takımın futbolcuları topa vuruş noktasından en az 9,15 metre uzakta durmaları gerekmektedir. Eğer bir oyuncu rakip oyuncuyu sakatlayacak ölçüde sert ve kasti olarak faul yaparsa, orta hakem bu futbolcuyu sarı ya da kırmızı kartla cezalandırır. Kırmızı kart gören futbolcu oyundan çıkarılır ve takımı eksik oyuncuyla oyunu sürdürmek zorunda kalır. Üst üste iki sarı kart gören futbolcu da kırmızı kart görmüş durumuna düşer. Futbol oyununda bir başka serbest vuruş atışı da ofsayttır.
Ofsayt Nedir ?
Belki de birçok kişi ofsayt’ı bilir ama anlatamaz. Özellikle erkekler kadınlara ofsayt nedir diye sorarlar eğer ki doğru bilirlerse erkeklerin kalbinde yer edinebilirler. Ofsayt’ı tanımlarsak, Bir oyuncu, takım arkadaşı topla oynadığında rakibin kalesine hem toptan hem de sondan ikinci rakipten (kaleci dahil) daha yakınsa ofsayt yakalanır. Başka bir deyişle, bir oyuncu, kendisi ile aynı seviyede veya onunla gol arasında en az iki oyuncu yoksa veya takım arkadaşı topu geriye doğru oynamadığı sürece, bir takım arkadaşından topu alamaz.
Aut Vuruşu Nedir ?
Futbolcuların vurduğu her şut oynanılan sahanın içinde kalmayabilir. Bu durumu en çok yaşayanlardan biri de Galatasaray’ın değerli eski futbolcu Sabri Sarıoğlu’dur. Futbol maçlarında genellikle halı saha’da kalıp haline gelmiş bir terimdir Sabri. Yapılan kötü şuttan sonra takım arkadaşına denilen sözdür ülkemizde. Lügata göre tanımı ise, Bir futbolcunun yaptığı vuruş sonrası kale çizgilerinin arka tarafına gitmesine aut denir. Bu durumun yaşanmasından sonra kaleci oyunu tekrar başlatmak için topu çizgilerin üstüne koyar ve gerilerek topa hamlesini yapması durumuna ise aut vuruşu denir.
Köşe Vuruşu ( Korner) Nedir ?
Bir savunma oyuncusu, topun oyun dışına çıktığı taraftaki köşe alanından kale çizgisini tamamen geçen bir topa en son temas ettiğinde hücum takımına verilen bir direkt serbest vuruş.
Futbol Hakemi Nedir ?
Bir futbol hakemi, çizgili bir gömlek giyip düdük çalmaktan daha fazlasını yapar. Bir hakemin oyundaki rolü, ilk vuruştan önceki çalışmayı içerir ve oyun bitene kadar devam eder. Futbol hakemi, oynamaya hazır olduklarından emin olmak için her takımın denetimini yapar. Her oyuncunun uygun teçhizata sahip olduğundan emin olur ve sık sık oyunculardan tekmeliklerine vurarak onların bacaklarında olduklarını kanıtlamalarını ister. Hakem ayrıca futbolcuların takılarının çıkarılıp çıkarılmadığını da kontrol eder. Yaralanma potansiyeli nedeniyle liglerde küpeler, bilezikler ve kolyelere genellikle izin verilmez. Hakem ayrıca her takımın maçı kaybetmekten kaçınmak için yeterli sayıda oyuncuya sahip olduğunu onaylar.
Bir hakem maç sırasında aktif bir rol oynar. Bu rol yardımcı hakemlerle paylaşılabilir, ancak daha küçük alanlar için sadece bir hakem tüm sahayı kapsar. Bu, hakemin aktif olması ve oyuna aktif olarak müdahale etmeden topla hareket etmesi gerektiği anlamına gelir. Bu hareket, bir oyuncunun başka bir oyuncuyu itmesi veya kasıtlı olarak düşürmesi durumunda hakemin aksiyonun yakınında olmasını sağlar. Hakemler, tüm oyuncular için bir güvenlik ağı görevi görür. Futbol müsabakalarında, kalabalığı ve oyuncuları kalan süre ve atılan puanlar hakkında bilgilendirmek için büyük bir skor tahtası olmadan, hakem oyun süresini ve skoru takip eder. Hakem tipik olarak yarıları izlemek için bir kronometre kullanır ve mola için saati duraklatır. Hakem, skoru takip etmek için bir sayma cihazı da kullanabilir. Futbol Müsabakasını yöneten saha içinde 4 tane hakem bulunmaktadır. Bunların görevlerini bir alt başlık altında toplayalım.
Diğer Yan Hakem Görevleri
Bir sakatlanma sonucu veya taktiksel değişiklik için oyuna girmeye hazırlanan futbolcu saha kenarında ısındıktan sonra yan hakemin yanına gelir ve kontrollerini gerçekleştirir.Kontroller tamamlandıktan sonra elinde bayrak ile hakeme değişiklik olduğunu belirten işareti yapar. Oyun durduktan sonra hakem düdüğü çalar ve oyuncu değişiminin gerçekleşmesi için maçı durdurur. Oyundan ayrılan futbolcunun numarası tabelada yazar ve futbolcu kenara gelir. Çıkan oyuncunun yerine girecek oyuncu hemen sahaya giremez.Öncelikle oyun dışına alınan oyuncunun sahayı terk etmesini beklemesi gerekmektedir.
Yan Hakemlerin bir diğeri görevi de ofsayt hakkındadır. Tabi bunu sadece ofsayt ile sınırlandırmamak gerekiyor duruma göre gerçekleşen hareket ve faul durumlarını daha iyi görebildikleri için orta hakeme tavsiye de bulunabilirler.
Penaltı Vuruşu kazanıldığı zaman yan hakem gelir ve kaleciyi kontrol etmeye başlar. Penaltı atışını kullanan futbolcu topa vurmadan hamle yapması yasak olan kaleciyi kontrol eder ve duruma göre penaltıyı tekrarlatır veya geçerli kılar.
Futbol Maçı Kaç Dakikadır?
Bir maç 45 dakikalık iki eşit yarıdan oluşur ve maçın başlamasından önce iki takım ile hakem arasında anlaşmaya varılırsa ve yarışma kurallarına uygunsa azaltılabilir. Oyuncular, devre arasında 15 dakikayı geçmeyen bir ara verme hakkına sahiptir; Uzatmalarda devre arası arasında kısa bir içecek molasına (bir dakikayı geçmemelidir) izin verilir. Müsabaka kuralları devre arası süresinin süresini belirtmelidir ve sadece hakemin izniyle değiştirilebilir.
Uzatma Ve Seri Penaltı Atışı Nedir?
Bir futbol müsabakasında ve genelde kupa maçlarında iki takımın 90 dakikayı berabere bitirmesi veya oynanılan 2 maçta toplam skorlar eşit ise maç uzatmaya gidilir. Bu uzatma süresi 15×2 olmak üzere toplamda 30 dakikalık iki yarı şeklinde gerçekleşir. Eğer hala eşitlik bozulmamışsa seri penaltı atışlarına geçilir. Burada karşılıklı olarak penaltı atışı gerçekleşir. Futbolcuların attığı seri penaltı atışlarında birbirlerine üstünlük sağlayana kadar devam eder. Futbol sporunun temel çalışma mantığını anlattığımıza göre artık futbolun kurallarına geçebiliriz.
Futbolun Kuralları
Bu sporun belirli başlı kuralları vardır. Örneğin bir futbolcu eliyle topa müdahale edemez. Savunma yaparken fiziksel gücünü şiddetli bir biçimde kullanamaz. Bu sporun adil yapılması için her spor branşında olduğu gibi futbol spor müsabakalarında kurallar vardır. Bu yönetimi sağlayanlar yukarıda bahsettiğim gibi hakemlerdir. Hakemlerin bu kuralları uygulamasını isteyen ise FIFA’dır. Futbolun kuralları için ayrı bir makale yazmamız gerektiğini düşünüyorum. Eğer futbol nedir öğrenmek istiyorsanız size çok faydalı bir link bırakacağım. Türkiye Futbol Federasyonunun bu konu hakkında yayınlamış olduğu bir makale bulunmaktadır. Detaylı bilgiye oradan ulaşabilirsiniz. Gelişen teknoloji ile VAR uygulamasına geçilmesi gibi uygulamaları yakında takip ederek futbol kuralları hakkında sağlıklı kesin bilgiler edinebilirsiniz. Futbol nedir pdf hakkında Detaylı bilgiye buradan erişebilirsiniz.
Futbol Nasıl oynanır.
FIFA tarafından belirlenen 17 tane kural çerçevesinde oynanabilmektedir. Müsabakalar, küre biçimindeki bir topla oynarlar. Toplamda 22 kişi bulunan sahada 11 kişilik 2 takım oluşturulur ve iki rakip takımın amacı, topu karşı takımın kalesini geçirterek gol atmaya çalışmaktır. Toplam süreleri 90 dakika olan ve 45 dakikalık iki devre oynanmaktadır. En çok gol atan takım maçı kazanır. Atılan gol sayılarının birbirleriyle aynı olması durumunda maçta eşitlik sağlanmış olur. Oynanan maçlarda kurallara uygun şekilde yöneten 4 hakem bulunmaktadır. Futbolun temel kurallarına göre oyuncular, topa el ile veya kolla müdahale etmemelidir. Kendi takımının kalesini korumakla görevli kaleciler ise yalnızca belirlenen alan dâhilinde topa el ile veya koluyla müdahale edebilirler. Sadece taç atışlarıyla yeniden oyunu başlatmak için futbolcular da ellerini kullanabilirler.
Bir futbol müsabakasında gol atma fırsatı elde etmek için futbolcuların top sürmesi, takım arkadaşına pas atması, kaleye şut çekmesi gibi çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Rakip takım oyuncuları da topu kapmak için müdahalelerde bulunma hakkı yer alır. Bu müdahalelerin kuralarla dahil olmaması durumunda hakemler devreye girer ve orta hakem oyunu düdük çalarak durdurur. Yapılan hareketin sonrasında karşı takım, faulün yapıldığı yerden kullanılmak şartı ile serbest vuruş kazanır. Rakip takım oyuncularının belli bir mesafeye gitmesinin ardından, serbest vuruşu kullanacak futbolcu topa sadece bir kez dokunması kaydıyla vuruş, istenilen bir biçimde kullanılır. Faullü hareketin derecesine göre hakemin sarı veya kırmızı kart gösterme hakkı bulunmaktadır. Kullanılan sarı kart uyarı niteliği taşırken gösterilen kırmızı kart ise oyuncunun oyundan ihraç edildiği ve takım arkadaşlarını yalnız bırakarak bundan sonraki süreyi bir kişi eksik sürdüreceği anlamını taşır. Aynı karşılaşma içerisinde iki kere sarı kart gören futbolcu kırmızı kart ile cezalandırır ve oyun alanını terk etmek zorunda kalır.
Günümüz futbol
Günümüz futbolunda; bir kalecinin dışında, defans, orta saha, ve forvet olmak üzere ü. Pozisyonda oynayan futbolculardan oluşmaktadır. Savunma hattı olarak defans, karşı takımın yaptığı hücumları en geri de karşılayan kişi olarak yer alır. Forvet ise temel görevi gol atmak olan ve karşı takım kalesine en yakın oyuncuların oluşturduğu grup, orta bölgede yer alan orta saha ise defans ve forvet arasında kalan oyuncuların oluşturduğu bir topluluktur. Bu söylemiş olduğum 3 temel pozisyondaki oyuncular da kendi içlerinde aldıkları görevlere göre dağılım yapılmaktadır. Örnek olarak sağ kanat ve sol bek olarak söylenebilir.
