Uluslararası Uzay İstasyonu Nedir?
Uluslararası Uzay İstasyonu (İnternational Space Station-İSS) 100 milyar dolar maliyeti ile insanoğlunun bugüne kadar yapmış olduğu en maliyetli yapı, alçak dünya yörüngesine yerleştirilmiş ve üzerinde yaşanabilen bir stadyum büyüklüğünde yapay uydudur. Dünya yerkabuğundan yaklaşık 400 kilometre yukarıda bulunur ve her 90 dakikada bir dünyanın etrafında bir tam tur atar, içerisindeki astronotlar bir günde 16 gündoğumu yaşar.
Uzay Istasyonu Nasil Kuruldu
İstasyonun birçok görevi bulunmakta;
- Uzay deneyleri için uygun ve düşük yer çekimli bir laboratuvar,
- Gelecekteki ay ve mars görevleri için bir ara istasyon,
- Günümüzde uzay istasyonundan eğitim amaçlı yayınlarda yapılmaktadır.
20.yüzyılın sonlarına doğru soğuk savaşın uzay yarışında yarattığı rekabetin astronomi bilimine faydaları neticesinde, insanlık yeryüzünde yapılan deneylerle yetinmek istemedi. Alçak dünya yörüngesinde bir laboratuvar inşa edilmesi planlandı. Böylece bilimsel çalışmalar uzay ortamında yapılabilecek, oraya gidecek astronotlar sayesinde ise insan bedeninin uzay ortamında nasıl bir adaptasyon yaşayacağı gözlemlenebilecekti. Bu planlar sonucunda beş katılımcı tarafından ortak bir proje oluşturuldu. Bu beş katılımcı; ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, Avrupa Uzay Ajansı, Rusya Federal Uzay Ajansı, Kanada Uzay Ajansı, Japonya Uzay Ajansı.
Kuruluş aşamaları;
1982 yılında NASA istasyonun tasarımını tamamladı ve 1988 yılında nihayet istasyonun ilk parçaları uzaya gönderildi. Gönderilen parçalar 24 ton ağırlığında Zarya kontrol ve kargo modülüydü.
2000 yılının Kasım ayında istasyonda görev yapacak 3 kişilik ilk ekip istasyona gönderildi. Ekip ABD ve Rus astronotlardan oluşuyordu.
2001 yılında ilk uzay laboratuvarı Destiny(Kader) uzay istasyonuna kenetlendi. Böylece uzay ortamında deneyler başlamış oldu. Destiny 2005 yılında fırlatılan güncelleme roketinden sonra bugün hala kullanılmakta.
2008 yılında Japonya ve Avrupa’da laboratuvarlarını istasyona kenetlemesiyle büyümeye devam etti.
Günümüze kadar istasyonu 300’e yakın kişi ziyaret etti. Bunların arasında astronotların yanı sıra gazeteciler ve ünlü isimlerde bulunuyor. İstasyonun maksimum kişi kapasitesi 6 kişidir. İstasyonun yapısında basınçlı modüller ve destekleyici dış iskeletin yanı sıra güneş panelleri bulunuyor. Dünya üzerinden bakıldığında en parlak üçüncü cisimdir ve uygun saatlerde çıplak gözle görülebilir.
İstasyonda günümüze kadar yapılan ve yapılmakta olan ne gibi araştırmalar var?
- İnsan bedeninin uzay ortamında yaşadığı biyolojik olaylar ve bu olaylara karşılık tıbbi teknikler geliştiriliyor.
- Dünya üzerinde yaşanan doğal afetler dünya dışından gözlemleniyor.
- Düşük yerçekiminde maddelerin hareketleri inceleniyor.
- Dünyanın kalın atmosferinin üstünde uzay gözlemleri yapılıyor.
- İstasyonun bunlar gibi daha birçok görevi bulunmakta ve gelişen yeni teknolojiler ile araştırmalar yapılmaya devam ediliyor.
İnsanoğlunun bir araya gelince neler başarabileceğinin bir göstergesi olarak yukarılarda bir yerde içerisinde astronotların çalışmalar yaptığı dünyanın en büyük yapay uydusu dünyanın etrafında dolanmaya devam ediyor. İstasyonun görev süresi 2020 yılından 2024 yılına kadar uzatıldı, bu süre muhtemelen 2028 e kadar daha uzatılabilir. İstasyon görevini tamamladıktan sonra yerini daha gelişmiş bir istasyona bırakacak.
